Türkiye’nin El Kaide ile imtihanı

15.11.2013 Vatan

On yıl önce bugün, İstanbul’da, iki eylemci, eşzamanlı olarak iki ayrı sinagoga bomba yüklü araçlarla intihar saldırıları gerçekleştirdiler. Beş gün sonra yine İstanbul’da, yine eşzamanlı olarak bir İngiliz bankasıyla İngiltere Başkonsolosluğu’na iki intihar eylemcisi yine bomba yüklü kamyonlarla girdi. Böylelikle 15 ve 20 Kasım 2003 günleri Türkiye’nin El Kaide ile tanışmasının miladı olarak kayıtlara geçti.
Önümüzde şöyle bir soru var: Aradan geçen 10 yıl içinde Türkiye El Kaide’ye karşı nasıl bir sınav verdi? Bu soruya içaçıcı bir cevap verebileceğimizi düşünmüyorum. Çünkü toplumsal açıdan baktığımızda, öncelikle El Kaide olgusunu anlamaya yönelik herhangi ciddi bir çabaya tanık olmadık. Bunun yerine büyük ölçüde komplo teorilerine itibar edildi. Sonuçta Türkiye toplumu bu terör saldırılarını bir an önce unutmak istedi ve unuttu.
On yıl boyunca El Kaide konusunda devletin de benzer bir tutum içinde olduğunu gördük. Bir yandan, düzenli operasyonlarla bu uluslarötesi şebekenin yeni eylemler düzenlemesi, diğer yandan Türkiye’yi "transit ülke" olarak kullanması istendi. Ancak El Kaide olgusuna karşı toplumsal bir duyarlılık yaratma konusunda devletin herhangi bir ciddi çabasına tanık olmadık. Öte yandan, her ne kadar bazı çok önemli yöneticileri yakalanmış (ve bunlardan bazıları ABD’ye teslim edilmiş) olsa da El Kaide’nin Türkiye’yi, özellikle Irak’a geçişlerde kullanmasının mutlak manada engellenebildiği de söylenemez.

İçimizdeki El Kaide

Cumhurbaşkanı Abdullah Gül BM Genel Kurulu için bulunduğu New York’ta sık sık Suriye’deki El Kaide varlığı ve Ankara’nın bu konudaki tutumu hakkında sorulara muhatap oldu. Bu şaşırtıcı değildi çünkü El Kaide ile doğrudan ya da dolaylı ilişki içinde olan silahlı grupların gerek Esad yanlılarına, gerekse Kürtler başta olmak üzere rakip gruplara yönelik vahşet sınırlarını aşan şiddeti Baas rejiminin zulmünü bile gölgeler hale gelmişti. Üstelik El Kaidecilerin lojistik anlamda Türkiye’yi kullandıkları yolunda iddiaların ardı arkası kesilmiyordu. Nitekim benzer sorularla son Avrupa gezisinde Başbakan Erdoğan da karşılaştı. Ve Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu da uluslararası kamuoyunda El Kaide konusunda Türkiye söz konusu olduğunda algıların gerçeğin önüne geçtiğini kabullenmek durumunda kaldı.
Algı ya da gerçek. Türkiye’nin ne yapıp edip, bir an önce adının El Kaide ile birlikte anılmasının önüne geçmesi gerekiyor.

Mezhepçiliğe son

Ancak bunun tek yolunun El Kaidecilere gittiği varsayılan bazı askeri malzemelere el koymak ya da kimi şüphelileri gözaltına almak olduğunu düşünenler yanılırlar. Her şeyden önce sürekli ertelenen El Kaide ve onun savunuculuğunu yaptığı görüşlerle yüzleşmek şart. Örneğin Irak’ı bir "cihad alanı" olarak kabul ettikleri andan itibaren El Kaide yöneticileri, o zamana kadar üstünü örtmüş oldukları mezhepçiliklerini, daha doğrusu Şiiliğe yönelik düşmanlıklarını öne çıkarttılar. Bunun Suriye’deki iç savaşla birlikte zirveye çıktığını hep birlikte gözlüyoruz. Dolayısıyla El Kaide ile mücadelenin önde gelen adımlarından biri kesinlikle mezhepçi politikalardan uzak durmak olmalıdır.
Ankara uzun bir süre Ortadoğu’da mezheplerüstü bir strateji izliyordu. Ne var ki Suriye’deki çatışmalarla birlikte Suudi Arabistan’ın başını çektiği Sünni Bloku’na doğru bir yöneliş yaşandı. Bereket Washington’un Tahran ile ilişkilerini yumuşatmasına paralel olarak Türkiye de başlangıçtaki pozisyonuna dönme kararı aldı. Davutoğlu’nun son Irak ziyareti bunun ilk ciddi (ve olumlu) adımıdır. Ardından İran ile karşılıklı ziyaretlerin olması bekleniyor ki zararın neresinden dönülse kârdır diyelim.
El Kaide demişken, başta Suriye olmak üzere, dünyanın dört bir tarafında bu şebekeyle ilişkili bir şekilde gönüllü olarak savaşan çok sayıda Türkiyeli var. Daha önceki bir yazımızda (Eve dönüş) ortaya attığımız şu soru son derece hayati: Bunların içinden bazıları ülkelerine dönmek isterse (ki muhtemelen çoğu dönecektir) Türkiye’de ne yapacaklar?

Destek olmak ister misiniz?
Doğru haber, özgün ve özgür yorum ihtiyacı
Bugün dünyada gazeteciler birer aktivist olmaya zorlanıyor. Bu durum, kutuplaşmanın alabildiğine keskin olduğu Türkiye'de daha fazla karşımıza çıkıyor. Halbuki gazeteci, elinden geldiğince, doğru haber ile özgün ve özgür yorumla toplumun tüm kesimlerine ulaşmaya çalışmalı ve bu yolla, kutuplaşmayı artırma değil azaltmayı kendine hedef edinmeli. Devamı için

Son makaleler (10)

10.11.2024	Abdullah Öcalan’a sormak istediğim 20 soru
05.11.2024	Hatem Ete ile söyleşi: Bahçeli ile Erdoğan ayrışıyor mu?
03.11.2024	Fethullah Gülen öldüğüyle kaldı
01.11.2024	Ruşen Çakır ve Kemal Can ile Haftaya Bakış (239): Esenyurt Belediyesi’ne kayyum atandı - CHP ne yapacak?
30.10.2024	Transatlantik: ABD seçimlerine son 5 - Türkiye’de çözüm süreci tartışmaları İsrail’in İran’a cevabı
27.10.2024	Ertuğrul Özkök niçin Fethullah Gülen’i çok sevmişti?
24.10.2024	Altan Tan ile söyleşi: Kim çözüm istiyor, kim istemiyor?
24.10.2024	Transatlantik: TUSAŞ saldırısı, Öcalan’ın mesajı ve “çözüm süreci” - ABD seçimlerine son 12 - Fethullah Gülen’in ölümü
23.10.2024	Gazeteci Ahmet Dönmez ile Fethullahçılığın geleceği üzerine söyleşi: "Bu yapıyı dünya-daki hemen her sıklet merkezi yönetmek isteyecektir”
22.10.2024	“Mahrem yapı”yı yakından takip eden eski bir Fethullahçı’nın öngörüsü: "Başa Abdullah Aymaz geçer, ama esas lider Mustafa Yeşil olur”

10.11.2024		Abdullah Öcalan’a sormak istediğim 20 soru
22.09.2024		Ruşen Çakır nivîsî: Di benda hevdîtina Erdogan û Esed de
17.06.2023		Au pays du RAKI : Entretien avec François GEORGEON
21.03.2022		Ruşen Çakır: Laicism out, secularism in
19.08.2019		Erneute Amtsenthebung: Erdogans große Verzweiflung
05.05.2015		CHP-şi Goşaonuş Sthrateji: Xetselaşi Coxo Phri-Elişina Mualefeti
03.04.2015		Djihadisti I polzuyutsya globalizatsiey I stanovitsya yeyo jertvami. Polnıy test intervyu s jilem kepelem
10.03.2015		Aya Ankara Az Kobani Darse Ebrat Khahad Gereft?
08.03.2015		La esperada operación de Mosul: ¿Combatirá Ankara contra el Estado Islámico (de Irak y el Levante)?
18.07.2014		Ankarayi Miçin arevelki haşvehararı