Son günlerde hayli hayati ve büyük ölçüde verimli bir tartışma sürüyor. Soru aslında basit: Türkiye’de son dönemde yaşananlar devletin kurumları arasında ve hatta birçok durumda aynı zamanda içlerindeki çatışmaların sonucu mu, yoksa demokratikleşmenin doğal sancıları mı? Bu soruyu iyice basitleştirerek, “ülkemizde işler iyiye mi gidiyor, kötüye mi?” şeklinde de sorabiliriz. Şu ana kadarki tartışmalarda iki ana akımın ve buna bağlı olarak bir cepheleşmenin yaşadığını söyleyebiliriz: Bir yanda AKP’nin ülkeyi otoriter bir tekparti sistemine doğru taşıdığına, Başbakan Erdoğan’ın da Türkiye’nin Putini olmaya doğru yol aldığına inananlar; karşılarındaysa ülkenin hızla ve geri dönülemez bir şekilde demokratikleştiğini düşünenler. Bir de tabii, sayıları az olmakla birlikte, benim gibi, her iki yaklaşımın doğrular içermekle birlikte esas olarak yanlış olduğunu, AKP’nin 7 yılı aşkın süreli iktidarından bir “demokrasi” veya “faşizm” efsanesi çıkarmanın mümkün olmadığını ileri sürenler var.

Sonradan demokratlar

Ana konusu demokrasi olan bu tartışmanın en büyük talihsizliklerinden biri, ekseninde AKP iktidarı ve onun icraatının olması, dolayısıyla alınan pozisyonların hemen tümünün AKP’ye nasıl bakıldığıyla irtibatlandırılmasıdır. Örneğin sırf İslamcı geçmişleri nedeniyle AKP yöneticilerinin asla demokrasiyi benimsemeyeceğine ve demokrasi adına attığı adımların tümünün aldatmaca, yani “takiyye” olduğuna inanan epey geniş bir kitle söz konusu. AKP’lilerin de iktidarları boyunca bu kesimlerin kaygılarını gidermeye yönelik çok ciddi arayışlar içine girdikleri söylenemez; hatta kimi durumlarda bu endişeleri daha da pekiştirmiş oldukarı da açıktır.
Öte yandan, aslında demokrasiyle araları hiç iyi olmayan, otoriter, hatta totaliter bir rejim özlemi içinde olan ve AKP’nin ellerinden geleneksel iktidarlarını alıyor olmasından ciddi biçimde rahatsızlık duyan bazı kişi ve çevreler birden “demokrasi şampiyonu” kesilebildiler. Tabii bu iddialarını kendi başlarına inandırıcı bir şekilde dillendirmeleri mümkün olmadığı için, AKP’yi, hiçbir iktidar hesabı içinde olmadan, samimi bir şekilde, tamamen çoğulcu demokrasi ölçütleriyle eleştiren kişilere destek verir gözüküyorlar ve onları hayli zor durumda bırakıyorlar.
Karşı cepheye bakacak olursak; burada da AKP iktidarından “laiklik” ekseninde kaygı duyan kesimlere karşı geniş ölçüde önyargılı bakışın hakim olduğunu gözlüyoruz. Bu önyargılı bakış, “bir arada yaşama” felsefesini de zedeliyor. Öyle ki Türkiye’yi, laiklik hassasiyetine sahip kitleleri dışarda tutan, yani onlara “rağmen” ve kimi durumda onlara “karşı” bir demokratikleştirme arayışı gibi abes ve nafile bir arayışa yönelebiliyorlar.
Diğer taraftan, çoğulcu demokrasiyi sindirip içselleştirmiş oldukları hayli kuşkulu; çağdaş demokrasinin en temel ilkelerinden olan şeffaflıkla hiçbir alakaları bulunmadığı kesin olan bazı çevrelerin de, “demokrasi”, “şeffaflık” gibi değerleri kendilerine kalkan edinerek AKP iktidarını desteklediklerini ve onu hayli zor durumda bıraktıklarını görüyoruz.
İşte bu her iki cephenin “sahte demokratları”, sürmekte olan tartışmaya egemen olmaya ve her iki kanatta aslında çoğunlukta olan, gerçekten demokrasi arayışı içindeki kesimleri sessiz ve etkisiz hale getirmeye çalışıyorlar.
Bu hayati tartışmanın esas olarak medya üzerinden yürüdüğü açık. Fakat açık olan diğer bir nokta da, siyasi iktidarın medyayı her geçen gün daha fazla kendi denetimi altına almaya çalışıyor olması. Özetle, daha demokratik ve özgür bir Türkiye için, yaşanan iktidar mücadelesinde taraf tutmayan, ama sonuna kadar demokrasiden yana olan, özgür ve eleştirel düşünceye sahip gazetecilere ve bağımsız basın-yayın organlarına ihtiyacımız var.