Cumhuriyet ve Gezi

29.10.2013 Vatan

Geçen yıl bugünkü yazımı (Cumhuriyet kavramının içini nasıl doldurduk, dolduruyoruz?) iki soruyla bitirmiştim:
1) 89 yılda cumhuriyet bu ülke insanlarına neler verdi;
2) bu ülke insanları cumhuriyet kavramının içini nasıl doldurdu, dolduruyor?
Artık 90. yıldayız ve geçen bir yıllık süre zarfında bu iki soruyu cevaplama noktasında bize yardımcı olabilecek epey gelişme oldu. Tabii öncelikle, başlığa da çıkarttığımız Gezi Parkı direnişi. Farkındayım, Gezi Parkı’ndan hareketle yaşananlara “direniş” denmesinden rahatsız olan çok kişi var. Olabilir, ancak dünyanın her yerinde toplumun bir kesimiyle devleti karşı karşıya getiren bu türden olaylara “direniş” denir. Yine farkındayım, cumhuriyet kavramıyla Gezi direnişini aynı cümle içinde kullanmak bile birçok kişiyi rahatsız ediyor. Olabilir, ama Gezi’de neyin niçin olduğunu daha iyi anlamak için onu bu kavramla birlikte değerlendirmek şart.

Gezi’nin cumhuriyetçi yönü

Birçok kişi cumhuriyeti farklı tanımlayabilir, belki de Fransız ekolünden geldiğim için olsa gerek, benim tercihim hep Fransız Devrimi’nin o üç ilkesini, yani “özgürlük, eşitlik ve kardeşlik”i öne çıkarmak olmuştur. Gezi’ye bu açıdan baktığımızda her üç ilkenin de direnişte baştan sona varolduğunu görüyoruz:
1) Gezi direnişine insanlar özgür iradeleriyle katıldılar. Öte yandan bir çevre hareketi olarak başlayan direniş kısa süre önce her türden hak ve özgürlük talebinin dile getirildiği bir arena oldu.
2) Belli bir hiyerarşinin olmadığı Gezi’de herkes eşitlenmişti. Öte yandan direnişe katılanların en büyük beklentilerinden biri, siyasi iktidarın kendilerine eşit yurttaş muamelesi yapmasıydı.
3) Gezi’de, o zamana kadar birbirlerini tanımayan veya birbirleriyle sorunları olan kesimler şaşırtıcı bir şekilde yanyana durabildiler.
Ne var ki, toplumun bir bölümünde dayanışma ve kardeşlik duygularını pekiştiren Gezi direnişi, hükümetin uzlaşmaz tutumu nedeniyle toplumda zaten varolan kamplaşmayı daha da derinleştirdi.

Hükümetin neden böylesine yanlış bir strateji izlediği noktasında aklıma öncelikle şu üç gerekçe geliyor:
1) Daha önceki farklı toplumsal protestoların çoğunu polis zoruyla kolaylıkla bastırabilmiş olan hükümet yetkilileri bu sefer korku eşiğinin aşılmış olduğunu, tazyikli su+biber gazının artık pek etkili olmadığını anlayamadılar. Bunun verdiği öfkeyle tepkilerini giderek şiddetlendirdiler;
2) Şu ya da bu şekilde, halkta Gezi’ye yönelik destek kadar, hatta ondan daha fazla tepki olduğu sonucuna varan Başbakan Erdoğan, bunu yaklaşan üç kritik seçim için kullanmaya karar verdi;
3) Son üç gün boyunca ele almaya çalıştığımız gibi, Türkiye’de hükümet olmaktan devlet olmaya terfi etmiş olan AKP hükümeti, bunun verdiği özgüvenle uluslararası sistemle bağımlılık ilişkilerini azaltma yoluna girmiş; bu yüzden küresel güçlerin tepkisini çekmeye başlamıştı. Gezi direnişinin beklenmedik etkisini anlamakta zorluk çeken siyasi iktidar, bunu söz konusu küresel güçlerin komplosu olarak tanımlayarak bir taşla iki kuş vurduğunu düşündü.
Yanlış yaptılar ve yanlışlarında ısrar ediyorlar. Hükümetin, vatandaşlarının talep ve beklentilerini dinleyip bunları elverdiğince yerine getirmeye çalışmak varken, onları bir tür “vatan haini” gibi görmesinin 90. yılına giren cumhuriyetin ruhuna uygun olmadığı açıktır. Umarım en kısa zamanda bu yanlışlıktan dönülür.
Herkesin Cumhuriyet Bayramı’nı kutlarım.

Destek olmak ister misiniz?
Doğru haber, özgün ve özgür yorum ihtiyacı
Bugün dünyada gazeteciler birer aktivist olmaya zorlanıyor. Bu durum, kutuplaşmanın alabildiğine keskin olduğu Türkiye'de daha fazla karşımıza çıkıyor. Halbuki gazeteci, elinden geldiğince, doğru haber ile özgün ve özgür yorumla toplumun tüm kesimlerine ulaşmaya çalışmalı ve bu yolla, kutuplaşmayı artırma değil azaltmayı kendine hedef edinmeli. Devamı için

Son makaleler (10)

19.11.2024	Nihayet birilerinin beklediği ve umduğu gibi Devlet Bahçeli geri adım mı attı?
10.11.2024	Abdullah Öcalan’a sormak istediğim 20 soru
10.11.2024	Hasan Cemal ile söyleşi: Zamâne Diktatörleri
05.11.2024	Hatem Ete ile söyleşi: Bahçeli ile Erdoğan ayrışıyor mu?
03.11.2024	Fethullah Gülen öldüğüyle kaldı
01.11.2024	Ruşen Çakır ve Kemal Can ile Haftaya Bakış (239): Esenyurt Belediyesi’ne kayyum atandı - CHP ne yapacak?
30.10.2024	Transatlantik: ABD seçimlerine son 5 - Türkiye’de çözüm süreci tartışmaları İsrail’in İran’a cevabı
27.10.2024	Ertuğrul Özkök niçin Fethullah Gülen’i çok sevmişti?
24.10.2024	Altan Tan ile söyleşi: Kim çözüm istiyor, kim istemiyor?
24.10.2024	Transatlantik: TUSAŞ saldırısı, Öcalan’ın mesajı ve “çözüm süreci” - ABD seçimlerine son 12 - Fethullah Gülen’in ölümü

19.11.2024		Nihayet birilerinin beklediği ve umduğu gibi Devlet Bahçeli geri adım mı attı?
22.09.2024		Ruşen Çakır nivîsî: Di benda hevdîtina Erdogan û Esed de
17.06.2023		Au pays du RAKI : Entretien avec François GEORGEON
21.03.2022		Ruşen Çakır: Laicism out, secularism in
19.08.2019		Erneute Amtsenthebung: Erdogans große Verzweiflung
05.05.2015		CHP-şi Goşaonuş Sthrateji: Xetselaşi Coxo Phri-Elişina Mualefeti
03.04.2015		Djihadisti I polzuyutsya globalizatsiey I stanovitsya yeyo jertvami. Polnıy test intervyu s jilem kepelem
10.03.2015		Aya Ankara Az Kobani Darse Ebrat Khahad Gereft?
08.03.2015		La esperada operación de Mosul: ¿Combatirá Ankara contra el Estado Islámico (de Irak y el Levante)?
18.07.2014		Ankarayi Miçin arevelki haşvehararı