Yoldaki işaretler

09.07.2013 Vatan

Dünyada İslamcı düşünce ve İslami hareketler denilince akla ilk olarak İhvan (Müslüman Kardeşler) gelir. Hasan el Benna ve arkadaşları tarafından 1928 yılında İskenderiye’de kurulan İhvan kısa süre içinde Mısır’dan diğer Arap ülkelerine de uzandı ve Arap dünyasının önde gelen toplumsal ve siyasal aktörleri arasında yer aldı.
İhvan’ın Mısır’daki (aslında diğer Arap ülkelerinin çoğunda da böyle) serüvenini esas olarak devletle olan ilişkisi veya ilişkisizliği belirlemiştir. 1940’lı yıllarda monarşiyle arası iyi olmayan İhvan, 1952’deki Hür Subaylar darbesini el altından destekledi, fakat bir süre sonra Devlet Başkanı Cemal Abdülnasır tarafından yasadışı ilan edildi. Çok sayıda İhvan mensubu ve yöneticisi tutuklandı, ağır işkenceler gördü ve bazıları idam edildi.
Enver Sedat yönetiminde nisbi bir rahatlama yaşayan İhvan’ın Mısır’ın en etkin siyasal/toplumsal gücü haline gelmesi, tabii birçok bölgesel ve uluslarası gelişmenin de yardımıyla Hüsnü Mübarek döneminde oldu. Yanlış anlaşılma olmasın, Mübarek’in İhvan’ın önünü açması diye bir durum söz konusu olmadı, hatta tam tersine bu hareketi engellemek için elinden geleni yaptığı söylenebilir fakat başarılı olamadı. Öyle ki halk hareketiyle terk etmek zorunda kaldığı koltuğuna 1 Temmuz 2012 günü İhvan yöneticilerinden Muhammed Mursi oturdu.

Seyyid Kutub’un kopuşu

Mısır’da İhvan’ın 85 yıllık tarihinde, diğer İslamcı grup ve akımlarla kurduğu ilişki de yer yer belirleyici olmuştur. Örneğin Nasır döneminde yıllarca hapis yatıp işkence gören ve 29 Ağustos 1966’da idam edilen, İhvan yöneticilerinden Seyyid Kutub, toplama kampı şartlarında kaleme aldığı “Fî Zılâl'il Kur'an” (Kuran’ın Gölgesinde) adlı tefsirinde ve bir tür manifesto olarak kabul edilen “Yoldaki İşaretler” adlı kitabında, İhvan’ın geleneksel, mevcut siyasi iktidarlara açıktan meydan okumama stratejisini terk etmişti. İhvan yönetiminin gözardı ettiği Kutub’un görüşlerini sahiplenenler, çoğunlukla silahlı mücadeleyi esas alan yeni örgütlenmelere gittiler.
Tarihin tekerrür ettiğine inanan biri değilim. Ama bugün olanları ve yarın olabilecekleri daha iyi anlamada tarihten yararlanmamızın şart olduğu da ortada. Nitekim bugün de İhvan’ın önünde, uzun süredir izleyegeldiği politik çizginin dışına çıkma, dilini sertleştirme ve bir şekilde şiddeti benimseme seçeneği var gibi görünüyor; en azından İhvan içinden ve/veya yakınından bazı kişi ve çevrelerin bu yönde telkinlerde bulunduğunu duyuyoruz.
Bu arada başta Mursi’yi deviren askerler, ardından onlara destek olan iç ve dış güçler olmak üzere birçok kişinin İhvan’ın eline silah almasından son derece memnun kalacağını görebiliyoruz.

Şiddete sürüklenmeme kararlılığı

Darbenin ilk anından itibaren İhvan yöneticileri “barışçıl protestoya, kendimize hakim olmaya kesinlikle kararlıyız ve asla şiddete sürüklenmeyeceğiz” diyerek tehlikenin farkında olduklarını ifade etmişlerdi. Ancak Mursi başta olmak üzere bazı yöneticilerin tutuklu olması, darbenin getirdiği olağanüstü şartlar gibi nedenlerle, hele dünkü katliamın ardından İhvan yönetiminin şiddete sürüklenmeme kararlığını ne ölçüde koruyabileceği, tabanını tam olarak kontrol edip edemeyeceği bir muamma.
İhvan’ın, protestolarını şiddete bulaşmadan, yoğun bir katılımla ve dinamik bir şekilde sürdürmesi halinde askeri darbeyi ciddi olarak geriletebileceğini söyleyebiliriz. Ama işin içine şiddet girerse, bundan kimse kazançlı çıkamaz, herhalde en büyük zarar da İhvan’ın hanesine yazılır.
Bu noktada Ankara’nın (ve İhvan üzerinde belli etkileri olan tüm güçlerin) İhvan’a şiddetsizlik telkinini sürdürmeleri, bu arada uluslararası camiayı da bir an önce normal düzene geçilmesi için askeri rejime baskı yapmaya çağırmaları isabetli olacaktır.
Not: Siz bu yazıyı okurken foto muhabiri arkadaşım Burak Kara ile Kahire’ye varmış ve yaşananları yerinden gözlemeye başlamış olacağız.

Destek olmak ister misiniz?
Doğru haber, özgün ve özgür yorum ihtiyacı
Bugün dünyada gazeteciler birer aktivist olmaya zorlanıyor. Bu durum, kutuplaşmanın alabildiğine keskin olduğu Türkiye'de daha fazla karşımıza çıkıyor. Halbuki gazeteci, elinden geldiğince, doğru haber ile özgün ve özgür yorumla toplumun tüm kesimlerine ulaşmaya çalışmalı ve bu yolla, kutuplaşmayı artırma değil azaltmayı kendine hedef edinmeli. Devamı için

Son makaleler (10)

15.12.2024	11 soruda, YPG ya kendini fesheder mi ya da feshedilir mi?
15.12.2024	Murat Yetkin ile söyleşi: Meraklısı İçin Ortadoğu Kitabı
08.12.2024	Hamas, Hizbullah ve Esad: İran’ın “Direniş Ekseni” tarihe karışırken
06.12.2024	Behlül Özkan ile söyleşi: 1982’deki Müslüman Kardeşler’in Hama ayaklanmasından bugüne
04.12.2024	Murat Özçelik ile söyleşi: Türkiye Suriye’de ne yapabilir? Ne yapmalı?
04.12.2024	Transatlantik: Suriye’de neler oluyor? Neler olabilir?
02.12.2024	Eski PKK yöneticisi Nizamettin Taş: "PKK’nin Öcalan’a bağlılığı özde değil, ağırlıklı olarak sözdedir”
01.12.2024	RTÜK İslam dinini kurtarabilir mi?
27.11.2024	Transatlantik: Lübnan’da ateşkes - Ukrayna savaşında son durum - Trump gün sayıyor
24.11.2024	Kürt realitesi, Kürt sorunu realitesi, Kürt siyasi hareketi realitesi

15.12.2024		11 soruda, YPG ya kendini fesheder mi ya da feshedilir mi?
22.09.2024		Ruşen Çakır nivîsî: Di benda hevdîtina Erdogan û Esed de
17.06.2023		Au pays du RAKI : Entretien avec François GEORGEON
21.03.2022		Ruşen Çakır: Laicism out, secularism in
19.08.2019		Erneute Amtsenthebung: Erdogans große Verzweiflung
05.05.2015		CHP-şi Goşaonuş Sthrateji: Xetselaşi Coxo Phri-Elişina Mualefeti
03.04.2015		Djihadisti I polzuyutsya globalizatsiey I stanovitsya yeyo jertvami. Polnıy test intervyu s jilem kepelem
10.03.2015		Aya Ankara Az Kobani Darse Ebrat Khahad Gereft?
08.03.2015		La esperada operación de Mosul: ¿Combatirá Ankara contra el Estado Islámico (de Irak y el Levante)?
18.07.2014		Ankarayi Miçin arevelki haşvehararı